03 okt Moderne ontwikkelingssamenwerking
De meeste projecten die Wereld Missie Hulp (WMH) steunt, bevinden zich in de Democratische Republiek Congo. Een logisch gevolg van de historische banden tussen dit land en onze organisatie, hoewel de steun die we vandaag bieden lang niet meer dezelfde is. De invulling van ontwikkelingssamenwerking is enorm veranderd.
Oorspronkelijk werden bijna alle ontwikkelingsprojecten voor de Congolese bevolking georganiseerd door paters en zusters. Zij zagen het als hun missie om de Congolezen te helpen en daarvoor te investeren in onder andere gezondheidszorg en onderwijs. Dat gebeurde doorgaans door tweedehandsgoederen te verschepen vanuit België. Maar naarmate de bezielers van deze projecten ouder werden, bleek het steeds moeilijker om zelf de zware en complexe verzendingen te organiseren. WMH, als christelijke organisatie, werd daarom steeds vaker gevraagd als partner om goederen te verschepen.
De afgelopen decennia is onze organisatie hierdoor uitgegroeid tot een betrouwbare partner om humanitair materiaal te verschepen naar Congo. Dat vertrouwen werd verstevigd door het bijzondere partnerschap met de Orde van Malta, die een belangrijke humanitaire rol vertolkt in het land. Meer over de Orde vind je op p. 10 in MERCIE ‘in Congolese voetsporen‘.
Door samen te werken met Artsen Zonder Vakantie verzorgen we in dit ziekenhuis in Bukavu, D.R. Congo, zonne-energie.
Geleidelijk kwamen ook hulpinitiatieven in beeld die niet gelinkt waren aan geestelijken. Een brede waaier aan geëngageerde mensen die, ongeacht hun religieuze achtergrond, hun solidariteit met de Congolese bevolking wilden tonen. Vandaag de dag betekent dit dat WMH verschillende vzw’s steunt die hun schouders zetten onder een goed doel ter plaatse.
Kolonisatie
Wie Congo zegt, denkt meteen aan de vroegere kolonie. Het debat over het koloniale verleden en vooral hoe we ermee omgaan, is uiterst actueel. Een recent rapport van de Verenigde Naties raadt de Belgische samenleving aan om daarmee in het reine te komen. Ook vandaag speelt het koloniale denken nog sterk mee in de manier waarop er over de gedeelde geschiedenis van beide landen wordt gesproken.
WMH is zich al langer bewust van deze problematiek. Recent bezochten we het AfricaMuseum in Tervuren en eerder publiceerden we in ons boek ‘Dienstbaarheid in de praktijk’ een hoofdstuk over onze omgang met het koloniale verleden.
We moeten namelijk leren uit de fouten van het verleden en ons openstellen voor de visie en het levensverhaal van de mensen die we helpen. Wat zij zélf willen is immers belangrijker dan onze eigen wens om, op onze manier, mensen in nood te steunen. Luisteren is daarom de enige manier om gelijkwaardige partners te worden in ontwikkelingssamenwerking.
Niet alleen de initiatiefnemers veranderden, de gevraagde steun evolueerde mee. Vroeger vulde WMH een humanitaire container voornamelijk met tweedehandskleding, vandaag zullen dat eerder medische materialen of zonnepanelen zijn. De klemtoon ligt op materiaal dat het verschil op lange termijn kan maken. En dat op een structurele, duurzame manier.
Maar de belangrijkste verandering was er wellicht een van mentaliteit: ontwikkelingshulp werd ontwikkelingssamenwerking. Vandaag is er, bij projecten in Congo en elders, het besef dat de lokale bevolking vooral de kans moet krijgen om zelf z’n levensomstandigheden te verbeteren. Congolezen zijn op die manier gelijkwaardige partners in een diepgaande samenwerking met solidaire Belgen.
De belangrijkste verandering is er een van mentaliteit: ontwikkelingshulp werd ontwikkelingssamenwerking.
Bij WMH verankerden we deze opvattingen in een ethische code. Aan de hand van een aantal vaste criteria, bepalen we of een projectaanvraag voldoet aan de normen van moderne ontwikkelingssamenwerking. De lokale bevolking moet bijvoorbeeld actief betrokken zijn bij het project. Naast dergelijke praktische vereisten, staan er ook meer principiële voorwaarden in onze code: zo mag er bijvoorbeeld absoluut geen sprake zijn van discriminatie. Een project dient immers mensen in nood te helpen, ongeacht hun achtergrond.
Daarnaast toetsen we elk project op duurzaamheid en hebben we aandacht voor de impact op natuurlijke bronnen en het klimaat. We stimuleren bijvoorbeeld dat schoolbanken niet worden opgestuurd, maar ter plaatse worden geproduceerd. Dat is minder vervuilend én economisch interessanter voor de lokale gemeenschap.
Dit zijn erg veel elementen om rekening mee te houden bij het wikken en wegen van projectaanvragen. Gelukkig kunnen we bij WMH terugvallen op jarenlange ervaring. Doordat we met eigen ogen zagen hoe de internationale ontwikkelingssamenwerking veranderde, konden we inspelen op deze tendens. Met onze ethische code proberen we daar ook actief een verschil in te maken. Zo garanderen we mee dat er enkel sprake is van moderne ontwikkelingssamenwerking, in Congo en elders.
© Kristel Moerman
WMH en Memisa voorzien wereldwijd ziekenhuizen van bruikbaar medisch materiaal.
Dit artikel is een online versie van het stuk dat verscheen in themanummer ‘In Congolese voetsporen’ van ons MERCIE-magazine dat in augustus 2019 verscheen. Lees zeker ook onze andere artikels omtrent D.R. Congo en welke projecten WMH in dit land steunt!
Geen reactie's